На татарском сказка: читать онлайн для детей на ночь сказки на РуСтих – читаем на татарском
Габдулла Тукай – әкиятләр (сказки)
Сөткә төшкән тычкан
(Мышь, упавшая в молоко)
Бер көнне идән астында яшәүче тычкан бер табак сөткә егылган. Йөзә, чыгарга тели тычкан, әмма һич булмый. Йөри тычкан, йөзә, күңеле бер дә тыныч түгел. Шулай да ул өметен өзми. Тырышу бушка китми шул. Бик озак йөзгәннән соң, сөт куерган, майга әйләнгән. Ә Тычкан майга баскан һәм табактан сикереп чыккан.
Син дә, дустым, шулай бул. Кирәк булса, суга бат, кирәк булса, майга бат. Сабыр бул, тырыш.
Слова и выражения
- идән астында яшәүче – живущий в погребе
- табак – таз
- егылган – упал, свалился
- күңеле тыныч түгел – душа не на месте
- бер дә – нисколько, совсем
- өметен өзми – не теряет надежду
- бушка китми – не пропадает попусту
- куерган – загустел
- баскан – здесь: встал
Бала белән күбәләк
(Ребёнок и бабочка)
– Әйт әле, күбәләк! Сөйләшик синең белән. Син шундый күп очасың. Ничек армыйсың? Ничек яшисең? Ничек ризык табасың?
– Мин кырларда, болында, урманда яшим. Көн яктысында уйныйм, очам.
Тик гомерем бик кыска. Бер генә көн яшим. Шуңа да син миңа тимә, мине рәнҗетмә!
Слова и выражения
- ризык табасың – находишь пропитание
- көн яктысында – при дневном цвете
- тимә – не трогай
Фатыйма белән Сандугач
(Фатима и соловей)
Фатыйма:
Син нигә сайрамыйсың, Сандугач? Син сайрасаң, минем күңелем шатлана. Читлегең әйбәт, ризыгың бар. Нигә син болай күңелсез?
Сандугач:
Аһ, мин урманда сайрый идем. Анда төрле-төрле ризык күп иде. Мин бу җирдә шатлана алмыйм. Урманда өч балам ятим калды бит! Һәм мине анда дустым да көтә. Ул сагына, ут йота. Беләсеңме, тоткынлык газап ул, алтын булса да, барыбер читлек ул.
Фатыйма:
Алайса, мин сиңа ишек ачам. Бар, ирекле бул. Минем өчен дога кыл. Бар, яшел урманга оч. Ятим балаларың белән кавыш.
Слова и выражения
- читлек – клетка
- ятим калды – остались сиротами
- ут йота – горюет
- тоткынлык газап ул – неволя – это мучение
- дога кыл – помолиcь
- кавыш – сойдись
Кызыклы шәкерт
(Забавный ученик)
– Ник син болай мине газаплыйсың? Мин әле бик кечкенә. Мин ике я өч кенә ай элек тудым. Юк, теләмим, мин өйрәнмим! Мин уйнарга гына телим. Минем болында ятасым, ауныйсым килә.
– Аһ, юләр Маэмай! Яшь вакытта тырышырга кирәк. Зурайгач, җайсыз ул. Картайгач буыннар катачак. Эшләве җиңел булмаячак!
Слова и выражения
- кызыклы шәкерт – забавный ученик
- арт аяк – задние лапы
- туры, төз – ровно, прямо
- газаплау – мучение
- җайсыз – неудобно
Эш беткәч уйнарга ярый
(Закончив работу можно играть)
Бик матур бер җәйге көн иде. Бер бала өстәл янында тәрәзә каршында дәресен хәзерли. Бик тырышып, бик озак итеп укыды ул.
Шулвакыт бу баланы Кояш чакырды: «И Сабый, әйдә урамга. Калдыр дәресеңне, күңел ач! Җитте, инде күп тырыштың. Урамда нинди якты, уйнарга шундый рәхәт вакыт!»
Бала Кояшка болай дип җавап бирде: «Тукта, сабыр ит, уйнамыйм мин. Уйнасам, дәресләрем кала. Көн бит озын. Уенга вакыт табып була. Дәресемне тәмамламыйча, урамга чыкмыйм».
Малай тагын дәресенә утырды.
Шулвакыт өй янында Сандугач сайрый башлады. Ул да малайны урамга чакырды. Әмма малай барыбер чыкмады. «Тукта, дәрес бетсен. Аннары уйнармын. Син дә матур итеп сайрарсың. Ә мин сине тыңлармын!»
Шул вакытта Алмагач тәрәзә какты. Ул да малайны уйнарга урамга чакыра иде. «Сабыр ит, Алмагач! Дәресем хәзер булмаса, уемда кызык бер дә юк», — диде аңа малай.
Тиздән Бала дәресен тәмамлады. Дәфтәр, китапны алып куйды. Бакчага йөгереп чыкты да:
– Я, кем чакырды мине? Дәресем бетте!» – диде.
Шулвакыт матур итеп кояш елмайды, Алмагач малайга кып-кызыл зур алма бирде. Шулвакыт шатланып Сандугач сайрады. Шулвакыт аңа бакчадагы һәр агач баш иде.
Слова и выражения
- тәрәзә каршында – напротив окна
- сабый – маленький ребёнок, малыш
- калдыр – оставь, отложи
- күңел ач – веселись
- сабыр ит – потерпи
- тәрәзә какты – постучал в окно
- уемда кызык бер дә юк – в мыслях веселья совсем нет
- баш иде – поклонились
*****
Ну как, интересные сказки? Если вы хотите почитать и послушать другие сказки Тукая, то у нас есть для вас небольшая подборка адаптированных текстов с аудио:
Также предлагаем посмотреть мультфильм по мотивам стихотворения «Сөткә төшкән тычкан» производства Татармультфильм:
А сейчас предлагаем пройти тест по содержанию и лексике и проверить себя:
Тест: Тукай әкиятләре
Если у вас есть предложения по текстам, то Вы всегда можете оставить их в нашей группе в Вконтакте или по адресу: [email protected]
Заходите на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Также подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е, Facebook-е и Instagram-е.
Скоро – больше! Встретимся на следующей неделе, сау булыгыз!
Татар әкиятләре (Резеда Вәлиева) – Татарские сказки
ТАМГАЛЫ КУЯН
Борын-борын заманда бер урман булган. Бу урман бик куе, бик караңгы булган. Бер көнне зур урманда бер куян туган. Озын колаклы,
Бервакыт Куян үскән, дөньяга чыгар вакыт, белем алыр вакыт җиткән. Тик Куян мәктәпкә йөрергә теләмәгән, кишер кимереп кенә яткан. Әтисе, әнисе, әбисе аңа ялынганнар:
– Белем ал! Урманда кемнәр торганын, нинди җәнлекләр булганын, кем дус, кем дошман икәнен өйрән, – дигәннәр.
– Юк,юк. Мин мәктәпкә бармыйм, Мин бернинди белем алмыйм. Мин болай да барын да бик яхшы беләм: кишер кимерәм, оста йөгерәм, ак карда кача беләм, – дигән Куян.
Слова и выражения
- куе – густой
- караңгы – тёмный
- йомшак йонлы – с мягкой шёрсткой
- сыйпап йоклатканнар – убаюкивали поглаживая
- җир сөргәннәр – землю вспахивали
- чык сулары эчергәннәр – поили росой
- эш тәме – вкус труда
- дөньяга чыгар вакыт – время выйти в свет
- ялынганнар – умоляли
- оста – мастерски
Малайның әнисе белән әбисе бик елаганнар. Ә әтисе чыбык алган һәм Куянны кыйнаган. Куян мондыйга күнмәгән. Кызгануларын теләп, ятып елаган. Тик аны беркем дә жәлләмәгән.
Куян елый-елый урманга чапкан. Каршысына керпе очраган. «Ник елыйсың?» – дип сораган ул. Куян: «Энәле бу!» – дип,керпе янына якын килмәгән. Аннары
Озак баргач, йомшак тәпиләре арыгач, яшел бер үзәнлектә ял итәргә туктаган. Анда куак төбендә ул бик матур бер җәнлек күргән. Өстендә алтын сыман тун киеп, койрыгын болгап, иренен ялап, төлке йөргән икән. Куян якынрак барган, күзен ала алмый карап торган. Шунда теге матур тавыш белән, сузып кына сүзен башлаган.
– Кил, үскәнем, кил яныма. Мин сине күптән сагынам, балаларым да көтәләр. Күз нурым, назлым, йомшагым, матурым, мин сине бүген алар янына кунакка алып барам. Карышма, ике-өч көн бездә торырсың. Сагынсалар, әти-әниең дә килерләр.
Куян моңа бик куанган, төлке янына барган.
– Кем соң син шундый кунакчыл? – дигән.
– Белмисеңме әллә, мәктәпкә йөрмисеңме әллә? Мин бит төлке, – дип әйткән теге, көлеп, һәм колагыннан тартып алган.
Куян, бичара, куркудан чак үлми калган. Җитез тәпиләре ярдәмендә генә төлкедән кача алган. Тик колагы гына бераз яраланган.
Менә шулай акылсыз, надан Куян, сүз тыңламаган өчен җәзасын алган.
Слова и выражения
- күнмәгән – здесь: не привык
- болан – олень
- бот – бедро
- саескан – сорока
- сузып кына – протяжно
- күз нурым — свет моих очей
- куанган – обрадовался
- кунакчыл – гостеприимный
- җитез тәпиләр – быстрые лапы
- яраланган – ранился
- җәзасын алган – получил наказание
МЫРАУҖАН
Гаишә әби бер көнне никтер бик ачулы булган. Кулына чыбык алган һәм келәттә Мырауҗанны кыйнаган. Сәбәбе шунда булган икән. Әбинең яраткан мәчесе, батыр Мырауҗаны тычкан тотмый башлаган. Идән астындагы тычканнар бик азынганнар. Ә мәче мыегын да бормаган, өстенә сикергән тычканны да кумаган. Мәче тәмам ялкауланган, шуңа әби аңа Мырауҗан-матурым дими башлаган.
Кич буе ялаган Мырауҗан мыегын. Шуннан, иңенә капчык салып, өйдән китәргә булган.
– Китәм мин моннан. Беркемнән дә курыкмыйм, төлкенең колагын йолкыйм. Кирәк икән, эшли беләм. Мин, Мырауҗан, әбисез дә яши беләм.
Авыл буйлап йөргән мәче, күршеләреннән сөт сораган. Тик аңа бик коры җавап биргәннәр: «Башта эшлә, аннан сора», – дигәннәр.
Арыган һәм ачыккан Мырауҗан юлга чыккан һәм шофёрлар каршысына килгән.
– Әйдә, утыр, – дигән шофёр Мырауҗанга. – Мин сине шәһәргә алып китәм.
Мырауҗан машинага утырып киткән. Шофёрның рульне оста борганына кызыккан ул, үзе дә шофёр булырга хыялланган.
Мәче эшкә кергән, ди. Шофёр булып киткән, ди. Тик озак эшли алмаган. Биле авырта башлаган. Мырауҗанның машинасы ярдан төшкән һәм ватылган. Текә ярдан чыгарга теләгәндә, Мырауҗан да маңгаен ярган. Чак кына үлми калган, хәтта штраф та түләгән.
Мәче кире гаражга барган һәм моннан соң тракторчы булам, дигән.
Мырауҗанга яңа трактор биргәннәр, бәрәңге утырт, иген үстер, дигәннәр. Ләкин Мырауҗан эшли белмәгән. Тракторның рулен борган, борган, тик трактор урыныннан кузгалмаган.
Трактордан качкан Мырауҗан. Кибеткә эшкә кереп, сату белн шөгыльләнәм, дип карар кылган.
– Акчамны җыям да бик яхшы бер машина сатып алам, – дип уйлаган.
Менә Мырауҗан кибеттә сата башлаган. Чират шундый зур булган, халык: «Тизрәк, эшлә! Май үлчә. Тик алдама, алдасаң, төрмәгә утыртабыз!»- дип кычкырган. Көне буе йөгергән Мырауҗан, тәмам билсез калган. Уйлап-уйлап караган да Мырауҗан, халатын салып таптаган да кибеттән киткән.
– Юк, акча да, машина да кирәкми миңа. Космонавт булам, галәмгә очам, айга менәм, – дигән.
Башта Мырауҗанны табиблар әйбәтләп караганнар. Саулыгы җитәме икән, укудан качмаган микән, китап-дәфтәрләр ертмаганмы, вакытында йоклаганмы – барысын да тикшергәннәр. Бәлки, ул әйткән сүзне тыңламагандыр, пычракка кергәндер, физзарядка ясамагандыр – Мырауҗаннан табиблар барысын да сорашканнар.
– Син әбидән каймак урладыңмы?
– Урладым…
– Төннәр буе мич башында гырладыңмы?
– Гырладым… Җир сөрә белмәдем, сату итә дә белмәдем.
– Шуның өчен синең кебек карак мәчегә, эшләмичә ашаучыга ракета да бирмибез. Ялкаулык начар әйбер ул. Башта белем алырга кирәк.
Уңышсыз сәяхәтеннән соң Мырауҗан өенә кайткан. Әбидән гафу үтенгән, зарларын сөйләгән.
– Каймакны урламам, сакта чакта йокламам, гел тыңлаучан булырмын, эшләп кенә ашармын, – дигән.
Слова и выражения
- чыбык – прут
- келәт – клеть
- идән астындагы – в погребе
- азынганнар – распоясались
- мыегын да бомаган – и в ус не дул
- тәмам ялкауланган – окончательно обленился
- ялаган – облизал
- иңенә капчык салып – на плечо положив мешок
- ачыккан – проголодался
- бил – здесь: поясница
- ярдан төшкән – скатился с берега
- маңгаен ярган – расшиб лоб
- карар кылган – принял решение
- чират – очередь
- май үлчә – взвесь масло
- каймак – сметана
- гырладыңмы – храпел (?)
- сату итә – торгует
- зарларын сөйләгән – рассказал свои жалобы
- тыңлаучан – послушный
ТУГРЫ ДУС
Борын-борын заманда Йокы, Кар һәм Җил бик дус яшиләр иде, бергә кырда уйныйлар иде. Бер көн өч дус юлдан бер малай барганын күрделәр. Малай кулына китат тоткан иде. Йокы авызын зур ачты, иснәде һәм дусларына уен мондый тәкъдим итте:
– Әйдәгез, дусларым, бер кызык ясап карыйк. Бу малайның кулыннан китабын тартып алыйк. Кем көчлерәк, китапны шул алсын! – диде.
Җил каты итеп сызгырды да бик көчле итеп исә башлады. Шундый каты исте җил, малай елый башлады. Тик китабын төшермәде, тагын да ныграк тотты. Шуннан Кар сүзгә килде, Җилгә:
– Көчсез икән син. Менә мин китапны бер мәлдә тартып алам,- диде һәм җиргә чиләк-чиләк кар сибә башлады. Җир өсте бик суынды. Малай бик туңды. Хәзер инде китапны ташлар, дип уйлады дуслар… Юк, ул аны ташламады, тагын да катырак итеп кысты.
Йокы Җил һәм Кардан көлде.
– Усал булды бу малай, – диде. – Күрәм, аны көч белән җиңеп булмый. Үзем йомшак булсам да, сүзсез булып тусам да, мине барысы да ярата, һәркем алдымда башын ия.
Җил әкрен генә бала янына килде һәм колагына пышылдады:
– Я, балакай, җил тынды. Йокла, күзләреңне йом,- диде.
Ә бала аңа җавап бирде:
– Ә китабым югалса? Әгәр берәрсе урласа? Юк, йокламыйм! Кит, Йокы! – диде.
Йокы чак кына үлми калды, бик оялды – шунда ук каядыр югалды.
Дуслар тагын күрештеләр. Малайдан бик гаҗәпләнделәр.
– Үзе шундый кечкенә, ә барыбыздан да көчле. Каян алган икән ул шундый көчне?
Шулчак Йокы аңлатты:
–- Гаҗәпләнмәгез, дусларым. Малай бит үзенә тугры дус тапкан, китап белән дуслашкан. Көчне ул шуннан ала, диде.
Слова и выражения
- йокы – сон
- бергә – вместе
- иснәде – здесь: зевнул
- тәкъдим итте – предложил
- сызгырды – свистнул
- исә башлады – начал веять
- сүзгә килде – заговорил
- бер мәлдә – в одно мгновение
- чиләк-чиләк – вёдрами
- кысты – здесь: прижал
- сүзсез – здесь: немой
- алдымда башын ия – преклоняет передо мной голову
- пышылдады – прошептал
- тынды – стих
- чак кына үлми калды – чуть не умер
- шунда ук – тут же
- күрештеләр – встретились
- тугры дус – верный друг
*****
Ну и как вам, понравилось? Также советуем вам почитать и послушать следующие татарские сказки:
Сейчас же предлагаем пройти тест по содержанию и лексике и проверить себя:
Тест: Резедә Вәлиева әкиятләре
Если у вас есть предложения по текстам, то Вы всегда можете оставить их в нашей группе в Вконтакте или по адресу: [email protected]
Заходите на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Также подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е, Facebook-е и Instagram-е.
Скоро – больше! Встретимся на следующей неделе, сау булыгыз!
Сказка «Теремок » («Теремкәй») на татарском языке в сопровождении народными играми
Сценарий: “Терем-теремкәй”
Максат:
-Балаларны әкиятләр, мәкальләр, әйтемнәр, такмаклар аркылы халкыбызның иҗаты белән таныштыруны дәвам итү:
-Халкыбыз иҗатына яхшы караш, яхшы мөнәсәбәт тәрбияләү:
-Балаларның сөйләм байлыгын үстерү:
-Балаларда үзара дус, тату мөнәсәбәт булдыру.
Алып баручы. Туган тел! Һәркем өчен дә газиз бу сүз. Туган йортыбызның, туган илебезнең кадерле булуын без иң элек туган тел аша тоябыз. Безне хыялланырга өйрәткән әкиятләребезне, тапкыр, җор телле булырга өйрәткән табышмак-мәкальләребезне, моңлы hәм хисле иткән җырларыбызны туган тел аша ишетәбез.
Борын-борын заманда түгел, хәзерге вакытта бер басуда теремкәй бар икән. Ләкин ул гади түгел, ә могжизалы, ди. Аңа татар халык аваз иҗатын белгәннәр генә керә алган. Менә бер көнне шул төремкәй яныннан Тычкан үтеп бара икән.
Тычкан: Нинди матур теремкәй! Теремкәйдә кем яши? (аңа җавап бирүче булмый. Тычкан ишеген төртеп карый, ача алмый. Аннан язуны күрә. “Бу теремкәйгә татар халкының иҗатын белүчеләр генә керә ала”.) Мин татар халык иҗатын бик яхшы беләм. Кирәк икән, сөекле шагыйребез Г.Тукайның шигырен сөйләп күрсәтәм:
И туган тел, и матур тел,
Әткәм-әнкәмнең теле.
Дөньяда күп нәрсә белдем
Син туган тел аркылы.
Иң элек бу тел белән
Әнкәм бишектә көйләгән.
Аннары төннәр буе
Әбкәм хикәят сөйләгән.
И туган тел! Һәрвакытта
Ярдәмең берлән синең
Кечкенәдән аңлашылган
Шатлыгым, кайгым минем.
Ишек ачыла. Тычкан керә. Шулай Тычкан үзе генә яшәп ятканда, теремкәй яныннан Куян үтеп бара икән.
Куян: Нинди матур теремкәй! Теремкәйдә кем яши?
-Мин Тычкан, ә син кем?
-Ә мин Куян. Минем дә синең белән яшисем килә. Кертәсеңме мине?
-Бик кертер идем дә, ләкин бу гади теремкәй түгел, ә татар халык иҗаты белән тулы теремкәй, бу теремкәйгә татар татар халык иҗатын белүчеләр генә керә ала.
-Мин туган телебез турында мәкальләр яратам. Сезгә дә сөйләп күрсәтәм, бәлки кертерсез.
“Иң татлы тел – туган тел,
Анам сөйләп торган тел”.
“Алтыда белгән ана телең
Алтмышта да онтылмас”.
“Теле барның иле бар”.
“Тел – белемнең ачкычы, акылның баскычы”.
Тычкан: Бик матур мәкальләр беләсең икән. Әйдә кер, рәхим ит.
(Теремкәйнең ишеге ачыла, Тычкан белән Куян кереп китәләр.)
Төлке килеп чыга.
Төлке: Ай-яй, нинди матур теремкәй. Минем дә бу теремкәйдә яшисем килә. (ишек шакый) Кем бу теремкәйдә яши?
-Мин Тычкан.
-Мин Куян, ә син кем?
-Ә мин Төлке, сез мине бу матур теремкәйгә кертмәссез микән?
-Бу бит гади теремкәй түгел, монда татар халык иҗатын белүчеләр генә керә ала.
-Мин көн саен татар халык биюен биим, шунлыктан бер дә тазармыйм, карагыз әле буй-сынымны – нинди гүзәл, сылу, Аллаһка шөкер!
(Төлке татар халык биюен бии)
-Куян бик матур, саф татарча биедең, әнә теремкәй сиңа ишеген ача, әйдә, рәхим ит.
Аю килеп җитә.
Аю: Нинди матур теремкәй! Теремкәйдә кем яши?
-Мин Тычкан.
-Мин Куян.
-Мин Төлке, ә син кем?
-Мин Аю. Минем дә сезнең белән яшисем килә.
-Ә син татар халык иҗатын беләсеңме?
-Мин татар халкының “Түбәтәй” уенын уйный беләм. Әйдәгез, бергәләп уйныйк, дусларым.
( “Түбәтәй” уенын уйныйлар)
Ишек ачыла, барысы да теремкәйгә кереп китәләр.
Төлке: Әйдәгез әле, чәй эчеп алыйк. (Өстәлдә татар халык ашлары)
Йөгерә-йөгерә Шүрәле килеп чыга.
Шүрәле: Бу нәрсә? Минем дә бу теремкәйгә керәсем килә! (ишеген ачып карый, ача алмый.) Кем яши бу теремкәйдә?
-Мин Тычкан.
-Мин Куян.
-Мин Төлке.
-Мин Аю, ә син кем?
-Мин Шүрәле.
Төлке: Син Шүрәле?
Шүрәле: Шүрәле шул, мин сезне кытыклап үтерә алам.
Аю : Синме? Кытыклапмы?
Шүрәле тагын ишекне ачып карый, ача алмый. Мине дә кертегез әле теремкәйгә.
Аю: Син бит безне кытыклап үтермәкче буласың, ничек кертик инде без сине?!
Шүрәле: Я, ярый, гафу итегез инде мине, мин башка алай сөйләшмәм. Сүз бирәм: беркемгә дә тимәм.
Куян: Ярый ышандык ди, сүзеңә. Ә менә безнең сине тикшереп карыйсыбыз килә. Хәзер без сиңа табышмаклар әйтәбез, әгәр җавап бирә алсаң, керерсең.
Тычкан:
Ачыдан ачырак, татлыдан татлырак,
Усалдан усалрак, дөрестән дөресрәк
Нәрсә бар дөньяда?
(тел)
Шүрәле башын кашый-кашый, җавабын таба алмагач, башын аска ия.
Куян: Белмисеңме? Шул шул менә. Әз генә уйлый белергә, башыңны эшләтергә кирәк. Гомерең үтә инде, кытыклы уены уйнап.
Шүрәле залда утыручы балалардан сорый.
Аю:
Икенче табышмакны тыңла:
Үлчәүләрдә үлчәнми,
Базарларда сатылмый.
(акыл)
Шүрәле тагын башын аска ия.
Төлке: Болай булмый бит, дусларым, безгә Шүрәлегә ярдәм итәргә кирәк. Безгә аны теремкәйгә кертергә кирәк.
Тычкан: Әйе шул, белгән белемнәребезне аңа өйрәтергә кирәк.
Барысы да уйлаша, фикерләшә дә, Шүрәлене теремкәйгә кертергә булалар.
-Рәхмәт сезгә, изге җаннар. Рәхмәт сезгә, дусларым. Мин бик тырышырмын. Минем үземә дә бик күңелсез була башлаган иде инде, кытыклап йөрүнең бер кызыгы калмады. Минем дә сезнең кебек күп беләсем килә – татар халык иҗаты белән танышасым килә. Мине гафу итегез!
Барысы да: Я ярый, гафу итәбез без сине. Әйдә, рәхим ит. (Ахырдан “Әйлән-бәйлән”җырын җырлыйлар.)
Алып баручы:
Туган телдә hәрбер хисне
Җөмләгә төреп була.
Әйтергә теләгәнеңне
Әйтеп бетереп була.
Туган телдә тик бер хисне
Җөмләгә төреп булмый;
Аны ничек яратканны
Әйтеп бетереп булмый.
«Шалкан» рус халык әкияте
Шалкан/Репка русская народная сказка.(на татарском и русском)
Бабай шалкан утыртты. Шалкан көн үсте, төн үсте, бик зур булды, күперде.
Атналар, айлар үтте, җәй үтте, көз җитте. Бабай шалканны йолкырга кереште. Тарта, тарта — шалкан чыкмый.
Бабай шалканны үзе генә тартып чыгара алмагач, ярдәмгә әбине дә чакырды.
Әби — бабайга, бабай шалканга тотынды. Әй тарталар, әй тарталар — шалкан һаман чыкмый.
Әби булышырга кызын чакырды. Кыз — әбигә, әби — бабайга, бабай шалканга тотынды.
Тартырга керештеләр болар. Әй тарталар, әй тарталар — шалкан чыкмый да чыкмый.
Әбинең кызы шалканны тартышырга Акбайны чакырды.
Акбай — кызга, кыз — әбигә, әби — бабайга, бабай шалканга тотынды. Әй тарталар,
әй тарталар — шалкан һаман чыкмый, селкенми дә.
Акбай ярдәмгә песине чакырып килде. Песи — Акбайга, Акбай — кызга, кыз — әбигә, әби — бабайга, бабай шалканга тотынды.
Тартырга керештеләр. Әй тарталар, әй тарталар — шалкан һаман да чыкмый.
Песи тычканны чакырып китерде. Тычкан — песигә, песи — Акбайга, Акбай — кызга, кыз — әбигә,
әби — бабайга, бабай шалканга ябышты.
Әй тарталар, әй тарталар. Җыйнаулап тарта торгач, шалкан түзмәде — төбе-тамыры белән каерылып чыкты.
***
Посадил дед репку. Выросла репка большая-пребольшая.
Стал дед репку из земли тянуть: тянет-потянет, вытянуть не может.
Позвал дед на помощь бабку.
Бабка за дедку, дедка за репку — тянут-потянут, вытянуть не могут.
Позвала бабка внучку.
Внучка за бабку, бабка за дедку, дедка за репку — тянут-потянут, вытянуть не могут.
Кликнула внучка Жучку.
Жучка за внучку, внучка за бабку, бабка за дедку, дедка за репку — тянут-потянут, вытянуть не могут.
Кликнула Жучка кошку.
Кошка за Жучку, Жучка за внучку, внучка за бабку, бабка за дедку, дедка за репку — тянут-потянут, вытянуть не могут.
Позвала кошка мышку.
Мышка за кошку, кошка за Жучку, Жучка за внучку, внучка за бабку, бабка за дедку, дедка за репку — тянут-потянут, вытянули репку!
сказка — с русского на татарский
Сказка — I.Понятие II.С. как жанр 1. Происхождение С. 2. Виды С. 3. Сказочные мотивы и сюжеты 4. Сказочные образы 5. Композиция С. 6. Бытование С. III.Литературная С. Библиография … Литературная энциклопедия
сказка — Сказание, предание, басня, легенда, поверье, анекдот, миф, притча, парабола, рассказ, вымысел.. Это присказка; пожди, сказка будет впереди . Ершов. См. выдумка . жизненная сказка, рассказывай сказки! сказки!… Словарь русских синонимов и сходных … Словарь синонимов
СКАЗКА — сказки, ж. 1. Повествовательное произведение устного народного творчества о вымышленных событиях. Русские народные сказки. Арабские сказки. Сказки о животных. Фантастические сказки. «Стану сказывать я сказки.» Лермонтов. «Не за былью и сказка… … Толковый словарь Ушакова
СКАЗКА — на салазках. Народн. Ирон. Длинная, скучная история. ДП, 411. Сказка о правде. Жарг. шк. Ирон. Классный журнал успеваемости. Максимов, 337. Сказка про белого бычка. 1. Разг. Шутл. ирон. Бесконечное повторение одного и того же с самого начала.… … Большой словарь русских поговорок
Сказка — СКАЗКА народная (употребляя термин в самом широком значении) всякий устный рассказ, сообщаемый слушателям в целях занимательности. Виды народных сказок очень разнообразны и носят как в народной среде, так и в научном обороте различные… … Словарь литературных терминов
Сказка — (Алушта,Крым) Категория отеля: Адрес: Чатырдагская Улица 2, 98500 Алушта, Крым … Каталог отелей
Сказка — (Железный порт,Украина) Категория отеля: Адрес: Маячный переулок 7 Б, Железный порт, 73000, Украин … Каталог отелей
Сказка — (Алушта,Крым) Категория отеля: Адрес: Чатырдагская Улица 2, 98500 Алушта, Крым … Каталог отелей
сказка — СКАЗКА, и, жен. 1. Повествовательное, обычно народно поэтическое произведение о вымышленных лицах и событиях, преимущ. с участием волшебных, фантастических сил. Русские народные сказки. Сказки Пушкина. 2. Выдумка, ложь (разг.). Бабьи сказки… … Толковый словарь Ожегова
СКАЗКА — СКАЗКА, один из жанров фольклора: эпическое, преимущественно прозаическое произведение о животных или волшебного, авантюрного или бытового характера. Отличается от других видов художественного эпоса и от мифа тем, что и сказочник, и слушатели… … Современная энциклопедия
СКАЗКА — один из основных жанров фольклора, эпическое, преимущественно прозаическое произведение волшебного, авантюрного или бытового характера с установкой на вымысел. Лучшие сборники сказок (арабских Тысяча и одна ночь , индийских Панчатантра , немецких … Большой Энциклопедический словарь
Шурале — татарская народная сказка на русском языке — Сказки. Рассказы. Стихи
Татарская народная сказка
Когда-то в одном ауле жил-был дровосек. Приехал он однажды в лес. Рубит себе дрова, песни поёт. Вдруг из тёмной чащобы вышел к нему навстречу шурале (леший). Весь он покрыт чёрной шерстью, длинный хвост извивается, длинные пальцы шевелятся, длинные лохматые уши тоже шевелятся. Увидел шурале дровосека и захохотал:
— Вот с кем я сейчас поиграю, вот с кем я сейчас посмеюсь! Как тебя зовут, человек?
Дровосек понял, что дело плохо. Надо что-то придумать. И говорит:
— Меня зовут Прошлый Год.
— Давай, Прошлый Год, с тобой поиграем, пощекочемся, — говорит шурале, — кто кого перещекочет.
А все шурале ох мастера щекотаться! Как от такого уйти?
— Некогда мне играть, у меня работы много, — говорит дровосек.
— Ах так! — сердится шурале. — Не хочешь со мной играть? Ну тогда я тебя так закружу в лесу, что ты никогда из него не выберешься!
— Ладно, — говорит дровосек, — буду играть, только ты сперва помоги мне вот эту колоду расколоть. — Размахнулся он и всадил топор в колоду. Она треснула. — Вот теперь помогай, — кричит дровосек, — суй скорей пальцы в трещину, чтобы она не закрылась, а я ещё разок ударю!
Глупый шурале сунул пальцы в трещину, а дровосек быстро дёрнул топор. Тут пальцы лешего крепко защемило. Дёрнулся он, да не тут-то было. А дровосек схватил топор и был таков.
Закричал шурале на весь лес. Сбежались на его голос другие шурале.
— Что с тобой, что кричишь?
— Пальцы Прошлый Год защемил!
— Когда защемил? — спрашивают шурале.
— Сейчас защемил, Прошлый Год защемил!
— Тебя не поймёшь, — говорит один шурале. — Сразу у тебя и сейчас и прошлый год.
— Да, да! — кричит шурале, а сам дёргает пальцы. — Прошлый Год, Прошлый Год! Догоните его! Накажите его!
— Как можно догнать прошлый год? — говорит другой шурале. — Как его можно наказать?
— В прошлом году защемил, а сейчас вдруг закричал. А в прошлом году что молчал? — спрашивает его третий шурале.
— Разве теперь найдёшь того, кто тебя защемил? Это ведь было так давно! — говорит четвёртый шурале.
Глупый шурале ничего не мог им растолковать, и все шурале убежали в лесную чащу. А он взвалил колоду на спину и ходит до сих пор по лесу и кричит:
— Пальцы Прошлый Год защемил! Пальцы Прошлый Год защемил!
Зилян — татарская народная сказка на русском языке — Сказки. Рассказы. Стихи
Татарская народная сказка
Говорят, в давние времена жил один бедный-пребедный человек. У него было три сына и одна дочь.
Тяжело ему было растить и кормить детей, но он всех их и вырастил, и выкормил, и обучил. Все они стали искусными, умелыми и ловкими. Старший сын мог на самом далеком расстоянии узнать по запаху любой предмет. Средний сын стрелял из лука так метко, что мог попасть без промаха в любую цель, как бы далеко она ни была. Младший сын был таким силачом, что мог без труда поднять любую тяжесть. А дочь-красавица была необыкновенной рукодельницей.
Вырастил отец своих детей, порадовался на них недолго и умер.
Стали дети жить с матерью.
За девушкой следил див, страшный великан. Он как-то увидел ее и решил украсть. Братья узнали об этом и никуда не отпускали сестру одну.
В один из дней собрались три джигита на охоту, а мать в лес за ягодами. Осталась дома одна девушка.
Перед уходом они сказали девушке:
— Жди нас, мы скоро вернемся. А чтобы див не похитил тебя, мы за-прем дом на замок.
Заперли дом и ушли. Див проведал, что дома кроме девушки никого нет, пришел, выломал дверь и украл девушку.
Возвратились братья с охоты, возвратилась мать из лесу, подошли к своему дому и видят: дверь выломана. Бросились они в дом, а в доме пусто: пропала девушка.
Догадались братья, что ее унес див, стали просить мать:
— Отпусти нас искать сестру! —
Идите, сынки, — говорит мать.
Пошли три джигита вместе. Долго шли, много высоких гор миновали. Старший брат идет и все принюхивается. Наконец, почуял он запах сестры и напал на след дива.
— Вот, — говорит, — где проходил див!
Отправились они по этому следу и пришли в дремучий лес. Разыскали дом дива, заглянули в него и видят: сидит в том доме их сестра, а возле нее лежит див и спит крепким сном.
Прокрались братья осторожно в дом и унесли свою сестру, да так ловко все сделали, что див и не проснулся.
Отправились они в обратный путь. Шли они день, шли ночь и вышли к озеру. Утомились братья и сестра во время долгого пути и решили переночевать на берегу этого озера. Легли они спать и сейчас же уснули.
А див в это время проснулся, хватился — нет девушки. Выскочил он из дома, разыскал след беглецов и пустился за ними в погоню.
Прилетел див к озеру, видит, братья крепко спят. Схватил он девушку и взлетел с ней под облака.
Средний брат услышал шум, проснулся и стал будить братьев.
— Просыпайтесь скорее, беда случилась!А сам схватил свой лук, прицелился и пустил стрелу в дива. Взвилась стрела и оторвала диву правую руку. Пустил джигит вторую стрелу. Пронзила стрела дива насквозь. Выпустил он девушку. Упадет она на камни — смерть ей. Да младший брат не дал ей упасть: подскочил ловко и принял сестру на руки. Пошли они дальше радостные.
А к их приходу мать сшила красивый зилян, нарядный халат, и подумала: «Подарю я зилян тому из моих сыновей, который спасет сестру».
Приходят братья с сестрой домой. Мать стала их расспрашивать, как они разыскали сестру и отняли ее у дива.
Старший брат и говорит:
— Без меня не узнать бы, где находится наша сестра. Ведь это мне удалось найти ее!
Средний брат говорит:
— Если бы не было меня, див совсем бы не унес сестру. Хорошо, что я подстрелил его!
Младший брат говорит:
— А если бы я не подхватил вовремя сестру, она разбилась бы о камни.
Выслушала их рассказы мать и не знает, кому же из троих братьев подарить зилян.
Вот я и хочу спросить вас: а вы кому из братьев подарили бы зилян?
Leave a Reply